Uit onderzoek blijkt dat er bij basisschoolleerlingen in achterstandsgezinnen sprake is van een taal- en leerachterstand. Daarnaast kampen de kinderen met leer- en concentratieproblemen en zijn de ouders vaak niet in staat hen te helpen.

In deze gezinnen zijn er geen middelen voor o.a. boeken, bijles en activiteiten om buiten schooltijd de achterstand te beperken en de vaardigheden juist te kunnen ontwikkelen. Terwijl deze kinderen net zo intelligent kunnen zijn als kinderen van hoogopgeleide ouders, krijgen ze vaak lager schooladvies en lopen kansen mis. Deze kinderen schoppen het vaak niet tot een hogeschool- of een universitaire opleiding.

Kansenongelijkheid heeft meerdere oorzaken. Een daarvan kan het opleidingsniveau van de ouders zijn. Hoogopgeleide ouders zien vaker het belang in van educatie en kennisverrijking voor studie- en loopbaanontwikkeling. Maar ook de periode in de zomervakantie blijkt uit diverse studies te leiden tot leerverlies. Het is een educatief fenomeen waarbij leerlingen een deel van de kennis, vaardigheden en bekwaamheid verliezen die ze in het schooljaar hebben opgedaan. Ook de periode dat de scholen gesloten zijn geweest) i.v.m. COVID-19 heeft een negatieve impact op het presteren van leerlingen.